१५ जेठ, काठमाडौं । संविधानसभाको म्याद थप र अवसनका कारण लगातार तीन वर्ष खल्लो भएको गणतन्त्र दिवस यसपटक भव्य हुने भएको छ । जेठ १४ को छाया नपरेकाले यसवर्ष गणतन्त्र दिवसको छुट्टै उत्साह छ । सरकार र नागरिक समाजको आहृवानमा टुंडिखेल र बानेश्वरमा दुईवटा छुट्टाछुट्टै कार्यक्रम हुने भएका छन् ।

२०६५ मा गणतन्त्र कार्यान्वयनको घोषणा भएपछि त्यसको अर्को वर्ष २०६६ मा मात्र गणतन्त्र दिवस भव्य रुपमा मनाइएको थियो । त्यसपछिका २०६७, २०६८ र पोहोर ०६९ मा लगातार तीन वर्ष गणतन्त्र दिवस खल्लो भयो । कारण थियो, जेठ १५ को गणतन्त्र दिवसमा जेठ १४ को छाया ।

२०६५ मा जनाएको प्रतिबद्धता अनुसार त्यसको दुई वर्ष अर्थात २०६७ मा संविधान बन्न सकेन । गणतन्त्र दिवसको अघिल्लो रात जेठ १४ गते संविधानसभाको म्याद थपियो । म्याद थपिएकोमा निराश भएका जनतालाई भोलिपल्ट परेको गणतन्त्र दिवस खासै रमाइलो लागेन । थपिएको म्यादमा फेरि संविधान निर्माण हुन नसकेपछि अर्को वर्ष ०६८ को जेठ १४ ले पनि भोलिपल्टको गणतन्त्र दिवसलाई खल्लो बनायो । पोहोर साल त झन् संविधानसभाको अवसान नै भएपछि गणतन्त्र दिवस भव्य हुन सकेन ।

पोहोर सरकारले गणतन्त्र दिवसलाई राष्ट्रिय दिवसकै रुपमा घोषणा गरेको थियो । राष्ट्रिय दिवस भनेपछि यसको उत्साह र रौनक नै अर्कै हुनुपर्ने हो । तर अघिल्लो रात संविधानसभा बिघटन भएको दुखद अवस्थाले गणतन्त्र दिवस निकै खल्लो, निरस र नरमाइलो भयो ।

पोहोर गणतन्त्र दिवसको अवसरमा राजधानीको टुंडिखेलमा सरकारले आयोजना गरेको कार्यक्रममा राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, प्रधानन्यायाधीश, कुटनीतिक नियोग, विद्यार्थी, स्काउट, सुरक्षाकर्मी लगायतको उपस्थिति थियो । तर मुख्य दलका शीर्ष नेताहरु समारोहमा सहभागी भएनन् । विघटित संविधानसभाका अध्यक्ष सुवासचन्द्र नेम्वाङ पनि कार्यक्रममा सहभागी हुनुभएन । रातभरको दौडधूप र थकानले राम्ररी सुत्न नपाएका प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरुको मात्रै होइन अरु विशिष्ट व्यक्तिहरुका अनुहारमा खासै चमक देखिएन । सबे भावुक, निराश र खिन्न मुद्रामा थिए । राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीबीच मुस्कुराउनु बाहेक खासै बोलचाल भएन । त्यहाँ पुगेका अरुको अनुहार पनि मलिन देखिन्थ्यो ।

पोहोर टुंडिखेलको कार्यक्रममा गीत गाउने कलाकारले राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री सहित विशिष्ट व्यक्तिहरुको अघिल्तिर संविधान नबनेको अवस्थाप्रति व्यंग्य र टिप्पणी गरे । उनीहरुले रातभर आँखा झिमिक्क नगरी सुखद खबरको प्रतीक्षा गरेको तर निराश खबरले दुखित बनाएको भन्दै गीतको भाकामा पोखे । अब नेपाल आमा हाँसेको हेर्न पाइयोस् भन्दै उनीहरुले भूईंको टिप्न खोज्दा पोल्टाको पनि खसेको भन्दै कलाकारहरुले नेताहरुको व्यंग्य गरे । कलाकारहरुको प्रस्तुति सुनेर समारोहमा उपस्थित विशिष्ट व्यक्तिहरु झनै भावुक देखिए । भुईंतिर हेरेर बसे । परेवा उडाउने, कवाज र झाँकी प्रदर्शन गर्ने औपचारिक कार्यक्रम बाहेक गणतन्त्र दिवसको खासै चहलपहल भएन ।

यसपटक गणतन्त्र दिवसमा दुईथरी कार्यक्रम हुने भएका छन् । सरकारको आयोजनामा टुंडिखेलमा हुने परम्परागत कार्यक्रम त छ नै । यसबाहेक नागरिक समाजले छुट्टै कार्यक्रम गर्न लागेका छन् । शान्तिपूर्ण जनआन्दोलनले प्राप्त गरेका उपलब्धी छायामा पार्ने काम भएको भन्दै नागरिक समाजले सरकारको कार्यक्रम बहिष्कार गरेर जनस्तरमा छुट्टै समारोह गर्न लागेको हो ।

लोकतन्त्र तथा शान्तिका लागि पेसागत सञ्जाल (पापड) र राष्ट्रियता र लोकतन्त्रका लागि नागरिक अभियानले नयाँ बानेश्वरमा भेला भएर नागरिक स्तरमा गणतन्त्र दिवस मनाउने निर्णय गरेका हुन् । जनआन्दोलका दोषी लोकमान सिंह कार्कीको अख्तियारबाट बर्खास्ती, खिलराज रेग्मीको प्रधानन्यायाधीशबाट राजीनामा र आममाफी दिने गरी बनेको सत्य निरुपण तथा मेलमिलाप आयोगको अध्यादेश रद्द हुनुपर्ने नागरिक समाजको माग छ ।